Zaman Rölesi Bağlantı Şeması | Zaman Rölesi Hakkında Her Şey

Belirli zaman aralıklarında devreye girip çıkması gereken elektrikli cihazları otomatik olarak kontrol etmek için kullanılan devre elemanlarına zaman rölesi ya da zaman saati adı verilir. Bu cihazlar, elektrik devrelerinin programlanmış saatlerde açılıp kapanmasını sağlayarak enerji verimliliği, güvenlik ve kullanım kolaylığı sağlar. Zaman rölelerinin sıklıkla kullanıldığı alanlar arasında dış mekân aydınlatmaları, bahçe sulama sistemleri, okul ve mesai saatlerini belirleyen zil sistemleri, havalandırma sistemleri ve otomasyon sistemlerindeki kontrol devreleri yer alır.

Zaman Rölesi Türleri

Analog Zaman Röleleri

Analog zaman röleleri, mekanik veya elektromekanik bir çalışma prensibine sahiptir ve genellikle döner bir kadran üzerinden zaman ayarları yapılır. Ayarlanabilen süreler dakika ve saat bazında olabilir. Zamanlama hassasiyetleri kısıtlıdır ve hata payları yaklaşık olarak -/+ 5 dakika civarındadır. Bu nedenle hassas ayar gerektirmeyen, basit uygulamalarda tercih edilirler. Ayrıca, analog röleler yapısal olarak basit oldukları için uzun ömürlüdür ve elektriksel parazitlerden dijital modellere göre daha az etkilenirler.

Elektronik (Dijital) Zaman Röleleri

Dijital zaman röleleri, mikroişlemci tabanlı olarak çalışan gelişmiş cihazlardır ve yüksek zamanlama hassasiyetine sahiptir. Bu röleler, saniye ve hatta milisaniye bazında ayar yapabilme imkânı sunar. Dijital ekranları ve tuşları sayesinde kullanıcılar programlamayı rahatça gerçekleştirebilirler. Birçok modelde haftalık programlama, birden fazla zaman dilimi tanımlama, özel günlerde farklı zamanlamalar yapma gibi fonksiyonlar bulunmaktadır. Ayrıca astronomik zamanlama özelliğine sahip dijital rölelerle, gün doğumu ve gün batımı saatleri otomatik olarak ayarlanabilir.

Dijital Zaman Rölesi Bağlantı Şeması

• Öncelikle rölenin güç giriş terminallerine faz (L) ve nötr (N) bağlantısı yapılmalıdır.
• Kontrol edilecek yük (örneğin aydınlatma lambası, motor, zil) rölenin çıkış uçlarına bağlanır.
• Röle üzerindeki dijital ekran ve tuşlar kullanılarak programlama yapılır. Haftalık veya günlük periyotlar için ayrıntılı ayarlamalar yapılabilir.
• Ayarlar tamamlandıktan sonra röle otomatik çalışma moduna geçer ve programlanan saatlerde devreyi açıp kapar.

Analog Zaman Rölesi Bağlantı Şeması

• Analog rölenin güç girişine faz ve nötr bağlantısı yapılmalıdır.
• Kontrol edilecek cihaz, rölenin çıkış uçlarına bağlanır.
• Zaman ayarı röle üzerindeki mekanik düğme veya kadran aracılığıyla yapılır. Kullanıcı ayarladığı zaman dilimine göre devrenin aktifleşmesini sağlar.
• Analog röle devreyi ayarlanan zaman dilimine göre otomatik olarak açıp kapar.

Zaman Rölesinin Yapısı ve Kontak Türleri

Zaman rölelerinin içerisinde iki temel kontak türü bulunmaktadır: Normalde Açık (NO) ve Normalde Kapalı (NC). Normalde açık kontaklar, röleye enerji verilmediğinde açık durumda olup enerji verildiğinde devreyi tamamlar. Normalde kapalı kontaklar ise röleye enerji verilmediğinde devreyi kapalı tutar ve enerji verildiğinde devreyi açarak keser. Bu kontakların sayısı ve kombinasyonları modele göre değişiklik gösterebilir. Birçok rölede çoklu kontak seçenekleri bulunur ve farklı kontrol ihtiyaçlarına yönelik çözümler sağlar.

Kullanım Alanlarına Göre Röle Tercihleri

• Okul ve mesai zilleri: Saniyelik hassasiyet gerektiği için dijital zaman röleleri idealdir.
• Çevre aydınlatmaları: Gün doğumu ve batımı zamanlarına göre otomatik ayarlama yapabilen astronomik dijital zaman röleleri en uygun çözümdür.
• Bahçe sulama sistemleri: Dijital zaman röleleri kullanılarak farklı sulama zamanları programlanabilir.
• Basit kumanda devreleri: Yüksek hassasiyetin önemli olmadığı durumlarda ekonomik bir çözüm olarak analog zaman röleleri tercih edilir.